తెలుగులో రోజువారీ కరెంట్ అఫైర్స్ సెప్టెంబర్ 29, 2023. జాతీయ స్థాయి నుండి అంతర్జాతీయ స్థాయి వరకు తాజా సమకాలీన అంశాలను తెలుగులో చదవండి. యూపీఎస్సీ, ఎస్ఎస్సి, బ్యాంకింగ్, రైల్వే వంటి వివిధ పోటీ పరీక్షల కోసం సిద్దమవుతున్న అభ్యర్థుల కోసం ప్రత్యేకంగా ఇవి రూపొందించబడ్డాయి.
ఆస్పిరేషనల్ బ్లాక్ల కోసం 'సంకల్ప్ సప్తా'ను ప్రారంభించిన ప్రధాని
ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోదీ దేశంలోని ఆకాంక్షాత్మక బ్లాక్ల కోసం ' సంకల్ప్ సప్తా' అనే ప్రత్యేక వారం రోజుల కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు. సంకల్ప్ సప్తా' అనేది ఆస్పిరేషనల్ బ్లాక్స్ ప్రోగ్రామ్ యొక్క ప్రభావవంతమైన అమలుతో ముడిపడి ఉంది. ప్రధానమంత్రి జనవరి 7, 2023నఈ దేశవ్యాప్త కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించారు. పౌరుల జీవన నాణ్యతను పెంచేందుకు బ్లాక్ స్థాయిలో పాలనను మెరుగుపరచడం దీని లక్ష్యం. దేశంలోని 329 జిల్లాల్లోని 500 ఆస్పిరేషనల్ బ్లాక్లలో ఇది అమలు చేయబడుతోంది.
ఆకాంక్షాత్మక బ్లాక్స్ ప్రోగ్రామ్ను అమలు చేయడానికి మరియు సమర్థవంతమైన బ్లాక్ డెవలప్మెంట్ వ్యూహాన్ని సిద్ధం చేయడానికి దేశవ్యాప్తంగా గ్రామ మరియు బ్లాక్ స్థాయిలలో చింతన్ శివర్లు నిర్వహించబడ్డాయి. 'సంకల్ప్ సప్తాః' ఈ చింతన్ శివర్లకు పరాకాష్ట. అక్టోబర్ 3 నుండి అక్టోబర్ 9, 2023 వరకు సంకల్ప్ సప్తా' 500 ఆకాంక్షాత్మక బ్లాక్లలో అన్నింటిలోనూ నిర్వహిస్తారు.
సంకల్ప్ సప్తా కార్యక్రమం బ్లాక్ స్థాయిలో పాలనను మెరుగుపరచడానికి మరియు పౌరుల జీవన నాణ్యతను పెంచడానికి రూపొందించబడింది. ఈ కార్యక్రమం యొక్క ప్రతి రోజు ఒక నిర్దిష్ట అభివృద్ధి థీమ్కు అంకితం చేయబడింది, వీటిలో సంపూర్ణ స్వస్త్య (సంపూర్ణ ఆరోగ్యం), సుపోషిత్ పరివార్ (కుటుంబ పోషణ), స్వచ్ఛత (పరిశుభ్రత), కృషి (వ్యవసాయం), శిక్షణ (విద్య), సమృద్ధి దివస్ (శ్రేయస్సు దినం వంటివి ఉన్నాయి. చివరి రోజున పై అన్ని కార్యక్రమాలను కలిపి సంకల్ప్ సప్తాగా జరుపుకుంటారు.
ఫైవ్ ఐస్ ఇంటెలిజెన్స్ కూటమి
ఫైవ్ ఐస్ ఇంటెలిజెన్స్ కూటమి అనేది ఐదు దేశాల మధ్య ఇంటెలిజెన్స్-షేరింగ్ ఒప్పందం. ఈ కూటమిలో ఆస్ట్రేలియా, కెనడా, న్యూజిలాండ్, యునైటెడ్ కింగ్డమ్ మరియు యునైటెడ్ స్టేట్స్ సభ్యులుగా ఉన్నాయి. ఈ కూటమి 1940వ దశకంలో రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో ఏర్పడింది. అప్పటి నుండి ప్రపంచ గూఢచార సహకారంలో ఇది ప్రధాన పాత్ర పోషిస్తుంది. ఇటీవలే ఇండియా-కెనడా వివాదం నేపథ్యంలో ఈ కూటమి మళ్ళీ తెరమీదకి వచ్చింది.
ఫైవ్ ఐస్ కూటమి ప్రపంచంలోనే అత్యంత రహస్యమైన ఇంటెలిజెన్స్-షేరింగ్ ఒప్పందాలలో ఒకటి. పాల్గొన్న దేశాలు సిగ్నల్స్ ఇంటెలిజెన్స్ (SIGINT), కమ్యూనికేషన్స్ ఇంటెలిజెన్స్ (COMINT) మరియు హ్యూమన్ ఇంటెలిజెన్స్ (HUMINT) ద్వారా ఈ గూఢచార సమాచారాన్ని పంచుకుంటాయి. సిగ్నల్స్ ఇంటెలిజెన్స్ అనేది టెలిఫోన్ కాల్లు, ఇమెయిల్లు మరియు ఇంటర్నెట్ ట్రాఫిక్ వంటి ఎలక్ట్రానిక్ కమ్యూనికేషన్లను ట్రాక్ మరియు విశ్లేషించడం ద్వారా సేకరించిన మేధస్సు.
కమ్యూనికేషన్స్ ఇంటెలిజెన్స్ అనేది వాయిస్ సంభాషణలు మరియు వ్రాతపూర్వక సందేశాలు వంటి మానవ కమ్యూనికేషన్లను ట్రాక్ మరియు విశ్లేషించడం ద్వారా సేకరించిన మేధస్సు. హ్యూమన్ ఇంటెలిజెన్స్ అనేది గూఢచారులు మరియు ఇన్ఫార్మర్లు వంటి మానవ వనరుల ద్వారా సేకరించబడిన మేధస్సు.
ఫైవ్ ఐస్ కూటమి ప్రపంచంలోని అత్యంత ముఖ్యమైన ఇంటెలిజెన్స్-షేరింగ్ ఏర్పాట్లలో ఒకటి. ఇది సభ్య దేశాలను త్వరగా మరియు సమర్ధవంతంగా గూఢచారాన్ని పంచుకోవడానికి అనుమతిస్తుంది, ఇది వారి జాతీయ భద్రతా ప్రయోజనాలను కాపాడుకోవడానికి వారికి సహాయపడుతుంది. ఈ కూటమి ఉగ్రవాదం, వ్యవస్థీకృత నేరాలు మరియు ఇతర అంతర్జాతీయ బెదిరింపులను ఎదుర్కోవడంలో కూడా పాత్ర పోషిస్తుంది.
అయితే ఇటీవలే కాలంలో ఫైవ్ ఐస్ కూటమి పారదర్శకత మరియు జవాబుదారీతనం లోపించిందని కొందరు విమర్శిస్తున్నారు. ఫైవ్ ఐస్ కూటమి పౌరులపై సామూహిక నిఘాతో సహా అనేక వివాదాస్పద కార్యకలాపాలలో పాల్గొందనే అభియోగాలు వినిపిస్తున్నాయి. అయితే, కూటమిలో పాల్గొన్న దేశాలు తమ జాతీయ భద్రతను కాపాడుకోవడానికి తమ గూఢచార భాగస్వామ్యం తప్పనిసరి అని వాదిస్తున్నాయి.
అయితే ఇటీవలే కెనడాలో హర్దీప్ సింగ్ నిజ్జర్ హత్య సిక్కు వేర్పాటువాద సమస్యపై భారతదేశం మరియు కెనడా మధ్య ఉద్రిక్తతకు ఆజ్యం పోసింది. నిజ్జర్ హత్య వెనుక భారత ప్రభుత్వ హస్తం ఉన్నట్లు కెనడా ప్రధాని జస్టిన్ ట్రూడో ఆరోపించారు. ఈ హత్యకు సంబంధించిన గూఢచార సమాచారం ఫైవ్ ఐస్ కూటమి ద్వారా లభ్యమయినట్లు వెల్లడవుతుంది. నిజ్జర్ ఒక భారతీయ వ్యాపారవేత్త, అతను ఖలిస్తాన్ ఉద్యమంలో మాజీ సభ్యుడు.
ఇండియా - కెనడా వివాదం & ఖలిస్థాన్ ఉద్యమం
ఖలిస్తాన్ ఉద్యమం అనేది సిక్కు వేర్పాటువాద ఉద్యమం, ఇది భారతదేశంలో స్వతంత్ర సిక్కు మాతృభూమి ఏర్పాటు కోసం పురుడు పోసుకుంది. భారతదేశంలో ఖలిస్తాన్ ఉద్యమానికి సుదీర్ఘ చరిత్ర ఉంది. భారత ప్రభుత్వంపై పెరుగుతున్న సిక్కుల అసంతృప్తి ఫలితంగా ఇది 1970లలో ఉద్భవించింది. 1984లో, సిక్కు తీవ్రవాదులను తరిమికొట్టే ప్రయత్నంలో భారత ప్రభుత్వం అత్యంత పవిత్రమైన సిక్కు పుణ్యక్షేత్రమైన గోల్డెన్ టెంపుల్పై సైనిక చర్యను ప్రారంభించింది.
ఈ ఆపరేషన్ ఫలితంగా వందలాది మంది సిక్కులు మరణించారు. ఇది అత్యధిక సిక్కు జనాభా కలిగిన పంజాబ్లో హింస మరియు అశాంతికి దారితీసింది. 1986లో భారత ప్రభుత్వం పంజాబ్లో అత్యవసర పరిస్థితిని ప్రకటించింది. ఈ ఎమర్జెన్సీ రెండు సంవత్సరాల పాటు కొనసాగింది. ఇది విస్తృతమైన మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనకు దారితీసింది. భారత ప్రభుత్వం కూడా ఖలిస్తాన్ ఉద్యమాన్ని నిషేధించింది. అనేక మంది సిక్కు నాయకులు మరియు కార్యకర్తలను అరెస్టు చేసి జైలులో పెట్టింది.
ఖలిస్తాన్ ఉద్యమం 1990ల నుండి చాలా వరకు నిద్రాణమై ఉంది. అయినప్పటికీ, ఇది భారతదేశం మరియు విదేశాలలో భారతదేశం మరియు సిక్కు సమాజం మధ్య ఉద్రిక్తతలకు మూలంగా ఉంది. భారత ప్రభుత్వం ఖలిస్తాన్ ఉద్యమాన్ని తీవ్రవాద సంస్థల ఉద్యమంగా చూస్తుంది. అయితే ఇటీవలే కాలంలో ఇండియాలో మత విద్వేషపూర్వక సంఘటనలు చోటు చేసుకోవడంతో పాటుగా కేంద్ర ప్రభుత్వం కూడా వాటికీ అనుకూలంగా ఉండటంతో ఇది మళ్ళీ జీవం పోసుకుంది.
కెనడా వంటి ఫ్రెండ్లీ ప్రజాస్వామ్య దేశాలలో కూడా దీని ఉనికి కనిపిస్తుంది. కెనడాలోని సిక్కు వేర్పాటువాదులను అణిచివేసేందుకు కెనడా ప్రభుత్వం తగినంతగా చేయలేదని భారత్ ఆరోపించింది. ఇంతలోనే హర్దీప్ సింగ్ నిజ్జర్ హత్య జరగడంతో సిక్కు వేర్పాటువాద సమస్య భారతదేశం మరియు కెనడా మధ్య ఉద్రిక్తతకు ఆజ్యం పోసింది.
కెనడాలోని సిక్కు సమాజం భారతదేశం వెలుపల అతిపెద్దది. ఈ దేశంలో దాదాపు ఐదు లక్షల మందికి పైగా సిక్కు జనాభా ఉన్నట్లు అంచనా వేయబడుతుంది. ఈ సంఘం ఇక్కడ రాజకీయంగా చురుకుగా ఉంది. ఇది ఖలిస్తాన్ ఉద్యమానికి స్వర మద్దతు కూడా అందిస్తుంది. దీనిని భారత ప్రభుత్వం సహించలేకపోతుంది. ఖలిస్తాన్ ఉద్యమం భారతదేశంలో అనేక ఉగ్రవాద దాడులకు పాల్పడిందని భారత ప్రభుత్వం ఆరోపిస్తుంది.
ఆ ఉద్యమాన్ని ఉగ్రవాదుల ఉద్యమంగా కూడా ముద్ర వేసింది. ఈ హోదా ఖలిస్థాన్ వేర్పాటువాదులతో కెనడియన్ ప్రభుత్వానికి చర్చలు జరపడం కష్టతరం చేసింది. కెనడా ప్రభుత్వం భావప్రకటనా స్వేచ్ఛకు కట్టుబడి ఉండటం వలన ఖలిస్తాన్ వేర్పాటువాదులను అణిచివేసేందుకు ఇష్టపడలేదు. ఈ అయిష్టతను భారత ప్రభుత్వం భారతదేశ ప్రాదేశిక సమగ్రతకు మద్దతు లేకపోవడంగా భావించింది. ఇది ఇరు దేశాల మధ్య సంబంధాలను దూరం చేస్తుంది.
అయితే నిజ్జార్ హత్య ఈ మొత్తం వివాదం యొక్క ముఖచిత్రాన్ని మార్చేసింది. భారత ప్రభుత్వం నిజ్జార్ హత్యను ఖండించడంతో పాటుగా కెనడాలోని సిక్కు వేర్పాటువాదులను అణిచివేసేందుకు కెనడా ప్రభుత్వం తగినంతగా ఏం చేయలేదని ఆరోపించింది. కెనడా ప్రభుత్వం ఈ ఆరోపణలను ఖండించింది, ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడానికి కట్టుబడి ఉన్నామని, నిజ్జార్ హత్యపై దర్యాప్తు చేయడానికి భారత ప్రభుత్వంతో కలిసి పని చేస్తున్నామని పేర్కొంది. అయితే భారత ప్రభుత్వం దీనికి సిద్ధంగా లేదని ఆరోపిస్తుంది.
నిజ్జర్ హత్య కెనడాలోని సిక్కు సమాజంలో కూడా ఉద్రిక్తతలకు దారితీసింది. ఈ హత్యపై కొందరు సిక్కులు ఆగ్రహం వ్యక్తం చేశారు. సిక్కు వేర్పాటువాదులపై కెనడా ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకోవాలని వారు కూడా కోరారు. మరికొందరు ఈ హత్య ఒక వివిక్త సంఘటన అని, సిక్కు సమాజంపై అణిచివేతను సమర్థించేందుకు దీనిని ఉపయోగించరాదని వాదిస్తున్నారు.
సిక్కుల వేర్పాటువాదానికి సంబంధించి భారతదేశం మరియు కెనడాల మధ్య ఉద్రిక్తతలు భవిష్యత్తులోనూ కొనసాగే అవకాశం ఉంది. కెనడాలోని సిక్కు సమాజం యొక్క ఆందోళనలను పరిష్కరించడానికి భారతదేశం యొక్క ప్రాదేశిక సమగ్రతకు రాజీ పడకుండా రెండు దేశాలు ఒక మార్గాన్ని కనుగొనవలసి ఉంటుంది.
నిజానికి సిక్కులలో అత్యధికులు భారతదేశ ఐక్యత మరియు సమగ్రతకు కట్టుబడి ఉన్న చట్టాన్ని గౌరవించే పౌరులు అని గమనించడం ముఖ్యం. ఖలిస్తాన్ ఉద్యమం అనేది మెజారిటీ సిక్కుల మద్దతు లేని ఒక అంచు ఉద్యమం. వీటిని ప్రభుత్వాలు రాజకీయ ప్రయోజనాల కోసం వాడుకోకుండా శాంతియుతంగా అణచివేయడం ఉత్తమ మార్గం.
చైనాలో ఆసియా క్రీడలు 2022
2022 ఆసియా క్రీడలను అధికారికంగా 19వ ఆసియా క్రీడలు లేదా హాంగ్జౌ 2022 అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ క్రీడలు చైనాలోని హాంగ్జౌలో 23 సెప్టెంబర్ నుండి 8 అక్టోబర్ 2023 వరకు నిర్వహించబడుతున్నాయి. వాస్తవానికి 2022 సెప్టెంబర్ 10 నుండి 25 వరకు జరగాల్సి ఈ క్రీడలు కోవిడ్-19 మహమ్మారి కారణంగా 2023కి వాయిదా పడ్డాయి. 1990 లో బీజింగ్ మరియు 2010 లో గ్వాంగ్జౌ తర్వాత ఆసియా క్రీడలకు ఆతిథ్యమిచ్చిన మూడవ చైనా నగరంగా హాంగ్జౌ అవతరించింది.
ఈ గేమ్ల యొక్క మూడు మస్కట్లుగా కాంగ్కాంగ్, లియాన్లియన్ మరియు చెంచెన్ సమిష్టిగా రూపొందించారు. సోనీ స్పోర్ట్స్ నెట్వర్క్ హాంగ్జౌలో జరగనున్న ఆసియా క్రీడల ప్రత్యేక మీడియా హక్కులను సొంతం చేసుకుంది. ఈ క్రీడల్లో భారత్ నుండి 35 క్రీడా విభాగాల్లో మొత్తం 661 (333 మంది పురుషులు మరియు 328 మంది మహిళలు) క్రీడాకారులు పాల్గొన్నారు. సెప్టెంబర్ 23 నుండి 30 వరకు భారత్ మొత్తం 38 పతకాలు సాధించగా అందులో 10 బంగారు పతకాలు, చెరో 14 వెండి మరియు కంచు పతకాలు ఉన్నాయి. ముఖ్యమైన పతకాల జాబితా కింది పట్టికలో గమనించగలరు.
క్రీడాకారులు | పతకం | క్రీడా విభాగం/ఈవెంట్ |
---|---|---|
దివ్యాన్ష్ సింగ్ పన్వార్, రుద్రాంక్ పాటిల్, ఐశ్వర్య ప్రతాప్ సింగ్ తోమర్ | గోల్డ్ మెడల్ | పురుషుల 10 మీటర్ల ఎయిర్ రైఫిల్ |
భారత మహిళల జాతీయ క్రికెట్ జట్టు | గోల్డ్ మెడల్ | మహిళా క్రికెట్ టోర్నమెంటు |
అనూష్ అగర్వాలా, హృదయ విపుల్ ఛేద, దివ్యకీర్తి సింగ్, సుదీప్తి హజేలా | గోల్డ్ మెడల్ | గుర్రపుస్వారీ |
ఈషా సింగ్, మను భాకర్, రిథమ్ సాంగ్వాన్ | గోల్డ్ మెడల్ | మహిళల 25 మీటర్ల పిస్టల్ షూటింగ్ |
సిఫ్ట్ కౌర్ సమ్రా | గోల్డ్ మెడల్ | మహిళల 50 మీటర్ల రైఫిల్ షూటింగ్ |
అర్జున్ సింగ్ చీమా, శివ నర్వాల్, సరబ్జోత్ సింగ్ | గోల్డ్ మెడల్ | పురుషుల 10 మీటర్ల ఎయిర్ పిస్టల్ |
ఐశ్వర్య ప్రతాప్ సింగ్ తోమర్, అఖిల్ షెరాన్, స్వప్నిల్ కుసలే | గోల్డ్ మెడల్ | పురుషుల 50 మీటర్ల రైఫిల్ |
పాలక్ గులియా | గోల్డ్ మెడల్ | మహిళల 10 మీటర్ల ఎయిర్ పిస్టల్ |
రోహన్ బోపన్న, రుతుజా భోసలే | గోల్డ్ మెడల్ | టెన్నిస్ మిక్స్డ్ డబుల్స్ |
సౌరవ్ ఘోషల్, అభయ్ సింగ్, మహేష్ మంగోంకర్, హరీందర్ పాల్ సంధు | గోల్డ్ మెడల్ | స్క్వాష్ |
మెహులీ ఘోష్, కొమ్మ జిందాల్, ఆషి చౌక్సే | సిల్వర్ మెడల్ | మహిళల 10 మీటర్ల ఎయిర్ రైఫిల్ |
అరవింద్ సింగ్, అర్జున్ లాల్ జాట్ | సిల్వర్ మెడల్ | రోయింగ్ |
నేహా ఠాకూర్ | సిల్వర్ మెడల్ | సెయిలింగ్ |
ఈషా సింగ్ | సిల్వర్ మెడల్ | మహిళల 10 & 25 మీటర్ల పిస్టల్ షూటింగ్ |
అనంతజీత్ సింగ్ నరుకా | సిల్వర్ మెడల్ | షూటింగ్ |
దివ్య టి.ఎస్, ఈషా సింగ్, పాలక్ గులియా | సిల్వర్ మెడల్ | మహిళల 10 మీటర్ల ఎయిర్ పిస్టల్ |
సాకేత్ మైనేని, రామ్కుమార్ రామనాథన్ | సిల్వర్ మెడల్ | లాన్ టెన్నిస్ పురుషుల డబుల్స్ |
ఎస్బీఐ లైఫ్ ఇన్సూరెన్స్ కొత్త సీఈవోగా అమిత్ ఝింగ్రాన్
ఎస్బీఐ లైఫ్ ఇన్సూరెన్స్ కొత్త సీఈవోగా అమిత్ ఝింగ్రాన్ నియమితులయ్యారు. స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా కార్పొరేట్ సెంటర్కు డిప్యూటీ మేనేజింగ్ డైరెక్టర్గా బదిలీ చేయబడిన మహేష్ కుమార్ శర్మ స్థానంలో ఝింగ్రాన్ నియమితులయ్యారు. అమిత్ జింగ్రాన్ ఆగస్టు 1991 లో స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియాలో ప్రొబేషనరీ ఆఫీసర్గా తన కెరీర్ ప్రారంభించారు. అప్పటి నుండి గత 30 ఏళ్లగా ఆయన ఎస్బిఐలో వివిధ కీలక బాధ్యతలు నిర్వర్తించారు.
వరల్డ్ టాలెంట్ ర్యాంకింగులో భారత్కు 56వ స్థానం
ఇంటర్నేషనల్ ఇనిస్టిట్యూట్ ఫర్ మేనేజ్మెంట్ డెవలప్మెంట్ విడుదల చేసిన 2023 వరల్డ్ టాలెంట్ ర్యాంకింగ్లో, గత ఏడాది 52వ స్థానంలో ఉన్న భారత్ నాలుగు స్థానాలు దిగజారి 56వ స్థానానికి చేరుకుంది. ఈ ర్యాంకింగ్లో క్షీణత ఉన్నప్పటికీ, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి మరియు దాని టాలెంట్ పూల్ యొక్క నాణ్యత వంటి కొన్ని రంగాలలో భారతదేశం మెరుగుదలలను కనబర్చినట్లు ఈ నివేదిక గుర్తించింది. అధిక జనాభా మరియు యువ శ్రామికశక్తిని దృష్టిలో ఉంచుకుని ప్రతిభలో ప్రపంచ అగ్రగామిగా అవతరించే భారతదేశ సామర్థ్యాన్ని కూడా నివేదిక హైలైట్ చేసింది.
వరల్డ్ టాలెంట్ ర్యాంకింగ్ ప్రధానంగా జీవన నాణ్యత, చట్టబద్ధమైన కనీస వేతనం మరియు ప్రాథమిక మరియు మాధ్యమిక విద్యతో సహా వివిధ అంశాలను పరిగణనలోకి తీసుకుని అంచనా వేసింది. వరల్డ్ టాలెంట్ ర్యాంకింగ్ 2023లో స్విట్జర్లాండ్ అగ్రస్థానంలో ఉండగా, లక్సెంబర్గ్ రెండవ స్థానంలో నిలిచింది. ఈ జాబితాలో ఐస్లాండ్, బెల్జియం మరియు నెదర్లాండ్స్ తర్వాతి స్థానాల్లో ఉన్నాయి. యునైటెడ్ స్టేట్స్ 15వ స్థానంలో ఉండగా, చైనా 41వ స్థానంలో, యూకే 35వ స్థానంలో నిలిచాయి. ఈ జాబితాలో బ్రెజిల్ (63వ స్థానం), మంగోలియా (64వ స్థానం) చివరి రెండు స్థానాల్లో ఉన్నాయి.