తెలుగు ఎడ్యుకేషన్ కరెంట్ అఫైర్స్ 28 నవంబర్ 2023. తాజా జాతీయ, అంతర్జాతీయ సమకాలీన అంశాలను తెలుగులో చదవండి. యూపీఎస్‌సి, ఏపీపీఎస్‌సి, టీఎస్‌పీఎస్‌సి, స్టాఫ్ సెలక్షన్ కమిషన్, బ్యాంకింగ్, రైల్వే వంటి వివిధ పోటీ పరీక్షల కొరకు సిద్దమవుతున్న అభ్యర్థులకు ఇవి ఉపయోగపడతాయి.
ఉత్తరాఖండ్ సిల్క్యారా టన్నెల్ రెస్క్యూ ఆపరేషన్ విజయవంతం
ఉత్తరాఖండ్‌లోని చమోలీ జిల్లాలో సిల్క్యారా సొరంగంలో చిక్కుకున్న మొత్తం 41 మంది కార్మికులను 17 రోజుల రెస్క్యూ టీమ్‌ల నిరంతర ప్రయత్నాల తర్వాత నవంబర్ 28, 2023 రక్షించారు. నవంబర్ 12న దీపావళి పండుగ రోజు ఉదయం దేవప్రయాగ్ సమీపంలోని తనక్‌పూర్-బాగేశ్వర్ హైవేపై 600 మీటర్ల సిల్క్యారా సొరంగం కూలడం ద్వారా 41 మంది భవన నిర్మాణ కార్మికులు చిక్కుకుపోయారు.
ఈ కష్టతరమైన రెస్క్యూ కార్యకలాపాలకు నేషనల్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫోర్స్, స్టేట్ డిజాస్టర్ రెస్పాన్స్ ఫోర్స్, ఇండియన్ ఆర్మీ మరియు ఇండో-టిబెటన్ బోర్డర్ పోలీస్, ఉత్తరాఖండ్ పోలీసులు మరియు బోర్డర్ రోడ్స్ ఆర్గనైజేషన్ ప్రాజెక్ట్ శివాలిక్ ఇంజనీర్లు నాయకత్వం వహించారు. ఆస్ట్రేలియా టన్నెలింగ్ నిపుణుడు ఆర్నాల్డ్ డిక్స్‌ కూడా ఇందులో కీలక పాత్ర వహించాడు. అయితే ఈ ఆపరేషన్ చివరికి ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్ ప్రక్రియ ద్వారా విజయవంతం అయ్యింది. ఈ ఆపరేషన్‌కు ఉత్తరాఖండ్ ప్రభుత్వం ఆపరేషన్ జిందగీ అనే పేరును పెట్టింది.
చార్ ధామ్ ఆల్-వెదర్ రోడ్ ప్రాజెక్ట్‌లో భాగంగా నవయుగ ఇంజినీరింగ్ కన్‌స్ట్రక్షన్ లిమిటెడ్ ఈ సిల్క్యారా బెండ్-బార్కోట్ టన్నెల్ నిర్మిస్తుంది. ఈ సొరంగం జాతీయ రహదారి 134 యొక్క యమునోత్రి చివరలో ఉంది. ఇది దక్షిణం వైపున ఉన్న ధరాసుని ఉత్తరాన యమునోత్రికి అనుసంధిస్తుంది. 4.5 కిలోమీటర్ల పొడవుతో నిర్మిస్తున్న ఈ సొరంగం యమునోత్రికి వెళ్లే మార్గాన్ని దాదాపు 20 కిలోమీటర్లు తగ్గిస్తుంది.
ఈ ప్రమాదం తర్వాత నవంబర్ 22న, రోడ్డు రవాణా మరియు రహదారుల మంత్రిత్వ శాఖ దేశవ్యాప్తంగా నిర్మాణంలో ఉన్న మొత్తం 29 సొరంగాలపై సేఫ్టీ ఆడిట్ నిర్వహించాలని నేషనల్ హైవేస్ అథారిటీ ఆఫ్ ఇండియాను ఆదేశించినట్లు ఒక ప్రకటనలో తెలిపింది.
ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్
ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్ అనేది భూగర్భంలో చిన్న గుంతలను తవ్వడం ద్వారా బొగ్గును వెలికితీసే పద్ధతి. ఈ పద్ధతిలో, గుంతలు సాధారణంగా 3-4 అడుగుల వెడల్పు మరియు 10-15 అడుగుల లోతు ఉండేవి. ఈ గుంతల ద్వారా బొగ్గును తీసి, బయటకు తరలించడానికి శ్రామికులు ఒకరి తర్వాత ఒకరు దిగుతారు.
ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్ అనేది భారతదేశంలో, ముఖ్యంగా ఉత్తర-ఈశాన్య రాష్ట్రాలలో, చాలా కాలంగా ఉపయోగించబడుతున్న ఒక సాంప్రదాయ మైనింగ్ పద్ధతి. ఈ ప్రాంతాలలో, బొగ్గు నిక్షేపాలు సన్నగా ఉండటం వలన వాటిని వెలికితీయడానికి ఇతర సాంకేతికతలు కాకుండా దీనిని ఉపయోగిస్తారు. అయితే ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్ అనేది చాలా ప్రమాదకరమైన పద్ధతి. గుంతలు చాలా చిన్నవిగా ఉండటం వల్ల, శ్రామికులు గుంతలో పడిపోయి గాయపడే లేదా మరణించే ప్రమాదం ఉంది. అలానే గుంతలు తరచుగా కూలిపోవడం వల్ల, శ్రామికులు చిక్కుకుపోయి మరణించే ప్రమాదం కూడా ఉంది.
అయితే నేషనల్ గ్రీన్ ట్రిబ్యునల్ 2014 నుండి ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్‌ను నిషేధించింది. ర్యాట్ హోల్ మైనింగ్ పర్యావరణ క్షీణతకు కారణమవుతుందని అలానే మైనర్ల జీవితానికి ముప్పుగా ఉందని ఈ నిషేధాన్ని విధించింది. అయితే మేఘాలయ బొగ్గు గనుల్లో ఇది ఇప్పటికి వాడుకలో ఉంది.
ప్రపంచంలోని 8వ అద్భుతంగా ఆంగ్కోర్ వాట్
కంబోడియా నడిబొడ్డున ఉన్న అంగ్కోర్ వాట్ ఆలయం, ఇటలీలోని పాంపీని ఓడించి ప్రపంచంలోని ఎనిమిదవ అద్భుతంగా అవతరించింది. 12వ శతాబ్దంలో నిర్మించబడిన ఈ అంగ్కోర్ వాట్ ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద మతపరమైన స్మారక చిహ్నలలో ఒకటి. దీనిని యశోధరపుర అని కూడా అంటారు. ఇది 1992లో యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా కూడా గుర్తించబడింది.
ఆంగ్కోర్ ఆగ్నేయాసియాలోని అత్యంత ముఖ్యమైన పురావస్తు ప్రదేశాలలో ఒకటి, ఇది కంబోడియాలోని సీమ్ రీప్ యొక్క ఉత్తర ప్రావిన్స్‌లో ఉంది. దాదాపు 400 కి.మీ చ.కి.లో విస్తరించి ఉన్న ప్రపంచంలోనే అతి పెద్ద మతపరమైన కట్టడంగా ఆంగ్కోర్ వాట్ గిన్నిస్ వరల్డ్ రికార్డ్స్‌ను కలిగి ఉంది. అంగ్కోర్ వాట్ అనేది ఖైమర్ ఆర్కిటెక్చర్ యొక్క శాస్త్రీయ శైలికి ప్రధాన ఉదాహరణ.
అంగ్కోర్ వాట్ ఆలయం మొదట హిందూ దేవాలయంగా నిర్మించబడింది. ఇది విష్ణువుకు అంకితం చేయబడింది. తర్వాత కాలంలో బౌద్ధమతం యొక్క ప్రధాన ఆలయంగా అభివృద్ధి చెందింది. ఈ ప్రదేశం ఏటా ప్రపంచవ్యాప్తంగా లక్షల మంది సందర్శకులను ఆకర్షిస్తుంది. ఇది కంబోడియా రాజు సూర్యవర్మన్ II పాలనలో నిర్మించబడింది.
పిల్లల కోసం మీజిల్స్, రుబెల్లా వ్యాక్సిన్‌ విడుదల చేసిన ఐఐఎల్
భారతదేశంలోని ప్రముఖ టీకా తయారీ సంస్థ ఇండియన్ ఇమ్యునోలాజికల్స్ లిమిటెడ్ పిల్లల కోసం ఐఐఎల్ మాబెల్లా టిఎం (మీజిల్స్ & రుబెల్లా) వ్యాక్సిన్‌ను ప్రారంభించింది. ఈ లైవ్ అటెన్యూయేటెడ్ ఎంఆర్ వ్యాక్సిన్‌ను వియత్నాం యొక్క పాలివాక్ ఇన్‌స్టిట్యూట్‌తో ప్రత్యేక భాగస్వామ్యం ద్వారా అభివృద్ధి చేసింది. విస్తృతమైన మానవ క్లినికల్ ట్రయల్స్ ద్వారా, మాబెల్లా టిఎం సురక్షితమైనది మరియు ప్రభావవంతమైనదని నిరూపించబడింది. 1998లో స్థాపించబడిన ఐఐఎల్, 25 సంవత్సరాల రజతోత్సవాన్ని జరుపుకున్న సందర్బంగా దీనిని విడుదల చేసింది.
మీజిల్స్ మరియు రుబెల్లా తీవ్రమైన ఆరోగ్య సమస్యలకు దారితీసే వైరల్ వ్యాధులు. వ్యాధి సోకిన వ్యక్తి యొక్క లాలాజలం లేదా శ్లేష్మంతో ప్రత్యక్ష సంబంధం ద్వారా లేదా దగ్గు లేదా తుమ్ముల నుండి ఉత్పత్తి చేయబడిన శ్వాసకోశ బిందువుల ద్వారా ఇవి వ్యాపిస్తాయి. ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ ప్రకారం, మీజిల్స్ మరియు రుబెల్లా ప్రతి సంవత్సరం ప్రపంచవ్యాప్తంగా 165,000 మంది పిల్లల ప్రాణాలను బలిగొంటున్నాయి. ఐఐఎల్ విడుదల చేసిన ఈ వ్యాక్సిన్‌ను తొమ్మిది నెలల వయస్సులో ఒకటి మరియు 16-24 నెలల వయస్సులో మరొకటి రెండు మోతాదులుగా ఇవ్వబడుతుంది.
ఆయుష్మాన్ భారత్ హెల్త్ అండ్ వెల్నెస్ సెంటర్ల పేరు మార్పు
కేంద్ర ప్రభుత్వం ఆయుష్మాన్ భారత్ హెల్త్ అండ్ వెల్నెస్ సెంటర్స్ పేరును ఆరోగ్యం పరమం ధనం అనే ట్యాగ్‌లైన్‌తో ఆయుష్మాన్ ఆరోగ్య మందిరాలుగా పేరు మార్చాలని నిర్ణయించింది. ఈ ఏడాది చివరి నాటికి రీబ్రాండింగ్ ప్రక్రియను చేపట్టాలని కేంద్ర ఆరోగ్య మంత్రిత్వ శాఖ అన్ని రాష్ట్రాలు మరియు కేంద్ర పాలిత ప్రాంతాలకు లేఖ జారీ చేసింది.
ఆయుష్మాన్ భారత్ హెల్త్ కేంద్రాల పేరు మార్చాలనే నిర్ణయం మరింత ఆధ్యాత్మిక భావాన్ని అందించడానికి మరియు నివారణ ఆరోగ్య సంరక్షణ యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెప్పే ప్రయత్నంగా పరిగణించబడుతుంది. ఈ కొత్త పేరు ఆయుష్మాన్ ఆరోగ్య మందిర్, "ఆరోగ్యకరమైన జీవితం యొక్క ఆలయం"గా అనువదించబడింది. అలానే ఆరోగ్యం పరమం ధనం అనే ట్యాగ్‌లైన్ "ఆరోగ్యమే గొప్ప సంపద" అనే భావాన్ని కలిగిస్తుంది.
భారతదేశంలో ప్రస్తుతం 1.6 లక్షల కంటే ఎక్కువ ఆయుష్మాన్ భారత్ హెల్త్ అండ్ వెల్నెస్ సెంటర్స్ ఉన్నాయి. రీబ్రాండింగ్‌కు ఒక్కో కేంద్రానికి దాదాపు రూ. 3,000 ఖర్చవుతుందని అంచనా. దీనికి జాతీయ ఆరోగ్య మిషన్ (ఎన్‌హెచ్‌ఎం) ద్వారా నిధులు అందజేయనున్నారు. కేంద్రాలు రీబ్రాండింగ్‌ను పూర్తి చేసిన తర్వాత, రాష్ట్రాలు ఆయుష్మాన్ భారత్ హెల్త్ అండ్ వెల్నెస్ సెంటర్స్ పోర్టల్‌లో కొత్త పేరుతో ప్రాథమిక ఆరోగ్య సౌకర్యాల యొక్క కొత్త ఫోటోగ్రాఫ్‌లను అప్‌లోడ్ చేయాల్సి ఉంటుంది.
అహ్మదాబాద్‌లోని సైన్స్ సిటీలో హామ్‌ఫెస్ట్ 2023
అహ్మదాబాద్‌లోని సైన్స్ సిటీలో నిర్వహించిన హామ్‌ఫెస్ట్ 2023ని కేంద్ర కమ్యూనికేషన్ల సహాయ మంత్రి దేవుసిన్హ్ చౌహాన్ నవంబర్ 25న ప్రారంభించారు. హామ్‌ఫెస్ట్ అనేది ఆల్ ఇండియా అమెచ్యూర్ రేడియో ట్రాన్స్‌మిటర్స్ అండ్ రిసీవర్స్ అసోసియేషన్ నిర్వహించే ద్వై-వార్షిక కార్యక్రమం. ఇది భారతదేశంలో అతిపెద్ద ఔత్సాహిక రేడియో ఈవెంట్. దేశం నలుమూలల నుండి రేడియో ఔత్సాహికులను ఆకర్షిస్తుంది.
ఈవెంట్‌లో ఔత్సాహిక రేడియో పరికరాల ప్రదర్శనలు, ఔత్సాహిక రేడియో కార్యకలాపాల ప్రదర్శనలు మరియు ఔత్సాహిక రేడియో ఆపరేటర్‌ల కోసం పోటీలు నిర్వహిస్తారు. ఈ కార్యక్రమంలో ఔత్సాహిక రేడియో యొక్క వివిధ అంశాలపై వర్క్‌షాప్‌లు, సెమినార్లు మరియు ప్రదర్శనలు కూడా ఉంటాయి. ఈ కార్యక్రమం కమ్యూనికేషన్ మరియు విపత్తు నివారణలో రేడియో ప్రచారాల యొక్క ప్రాముఖ్యతను కూడా హైలైట్ చేస్తుంది.
న్యూజిలాండ్ ప్రధానిగా క్రిస్టోఫర్ లక్సన్ ప్రమాణ స్వీకారం
క్రిస్టోఫర్ లక్సన్ న్యూజిలాండ్ ప్రధాన మంత్రిగా ప్రమాణ స్వీకారం చేశారు. నవంబర్ 27న గవర్నర్ జనరల్ సిండి కిరో అధ్యక్షతన జరిగిన కార్యక్రమంలో న్యూజిలాండ్ 42వ ప్రధానమంత్రిగా ఆయన బాధ్యతలు స్వీకరించారు. గత నెలలో జరిగిన సాధారణ ఎన్నికల తర్వాత రెండు చిన్న పార్టీల సహాయంతో ఏర్పాటు చేసిన త్రిముఖ సంకీర్ణ ప్రభుత్వానికి లక్సన్ నాయకత్వం వహిస్తున్నారు. ఈ ప్రమాణస్వీకారంతో న్యూజిలాండ్‌లో ఆరేళ్ల వామపక్ష ప్రభుత్వాల పాలన ముగిసింది.
అక్టోబర్ 14, 2023న జరిగిన దేశ సార్వత్రిక ఎన్నికల తర్వాత నేషనల్ పార్టీ నాయకుడైన లక్సన్ ప్రధానమంత్రిగా ఎన్నికయ్యారు. 120 సీట్ల న్యూజిలాండ్ పార్లమెంట్‌లో క్రిస్టోఫర్ లక్సన్ యొక్క నేషనల్ పార్టీ 52 సీట్లు గెలుచుకోగా, జసిందా ఆర్డెర్న్ నేతృత్వంలోని లేబర్ పార్టీ 35 సీట్లు గెలుచుకుంది.న్యూజిలాండ్ నైరుతి పసిఫిక్ మహాసముద్రంలో ఒక ద్వీప దేశం. ఇది నార్త్ ఐలాండ్, సౌత్ ఐలాండ్ మరియు 700 కంటే ఎక్కువ చిన్న ద్వీపాల సమూహం. ఇది వైశాల్యం ప్రకారం ఆరవ-అతిపెద్ద ద్వీప దేశం.
- దేశం : న్యూజిలాండ్
- రాజధాని : వెల్లింగ్టన్
- ఖండం : ఓషియానియా (ఆస్ట్రేలియా)
- కరెన్సీ : న్యూజిలాండ్ డాలర్ (NZD)
- ప్రభుత్వం : రాజ్యాంగ రాచరిక పార్లమెంటరీ వ్యవస్థ
- రాజు : చార్లెస్ III
- గవర్నర్ జనరల్ : సిండి కిరో
- ప్రధాన మంత్రి : క్రిస్టోఫర్ లక్సన్
ఐరిష్ రచయిత పాల్ లించ్‌కు బుకర్ ప్రైజ్ 2023
ఐరిష్ రచయిత పాల్ లించ్ తన 'ప్రవక్త పాట (ప్రోఫెట్ సాంగ్)' కోసం ప్రతిష్టాత్మకమైన బుకర్ ప్రైజ్ గెలుచుకున్నాడు. లండన్‌లో జరిగిన ఒక వేడుకలో భారతీయ సంతతి రచయిత్రి చేతనా మారూ యొక్క తొలి నవల “వెస్ట్రన్ లేన్” ఈ పోటీలో చివరి వరకు పోటీ ఇచ్చింది. ఇకపోతే ఐరిస్ మర్డోక్, జాన్ బాన్‌విల్లే, రోడ్డీ డోయల్ మరియు అన్నే ఎన్‌రైట్ తర్వాత ప్రతిష్టాత్మకమైన బహుమతిని గెలుచుకున్న ఐదవ ఐరిష్ రచయితగా లించ్ నిలిచాడు.
ఈ నవల డిస్టోపియన్ డబ్లిన్‌లో ప్రభుత్వ అణిచివేత మరియు విచ్ఛిన్నమవుతున్న ప్రపంచంలో జీవించడానికి ప్రయత్నిస్తున్న కుటుంబం యొక్క కథను చెబుతుంది. బుకర్ ప్రైజ్ ప్రపంచంలోనే అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన సాహిత్య పురస్కారాలలో ఒకటి. ఇది ఆంగ్ల భాషలో వ్రాసిన ఉత్తమ నవలకి ఏటా ప్రదానం చేస్తారు.
చైనా, భారతీయ పౌరులకు వీసా రహిత ప్రవేశాన్ని అనుమతించిన మలేషియా
మలేషియా ప్రభుత్వం డిసెంబర్ 1 నుండి 30 వరకు ఆ దేశాన్ని సందర్శించే చైనా మరియు భారతదేశ పౌరులకు ప్రవేశ వీసా అవసరాలను రద్దు చేస్తున్నట్లు ప్రకటించింది. మలేషియా పర్యటనకు ప్లాన్ చేస్తున్న భారతీయులు ఈ 30 రోజుల్లో వీసా లేకుండా ప్రయాణించవచ్చు. ఈ నిర్ణయం ఆ దేశ పర్యాటకాన్ని పెంచుతుందని, ఆర్థిక సంబంధాలను బలోపేతం చేస్తుంది భావిస్తున్నారు.
మలేషియా ఆగ్నేయాసియాలోని ఒక చిన్న దేశం. ఇది 13 రాష్ట్రాలు మరియు మూడు సమాఖ్య భూభాగాలక ద్వారా ఏర్పడింది. ఇది దక్షిణ చైనా సముద్రంలో రెండు ప్రాంతాలుగా విభజించబడి ఉంటుంది. ఇది సింగపూర్, వియత్నాం మరియు ఇండోనేషియాతో భూసరిహద్దులను పంచు కుంటుంది.
- దేశం : మలేషియా
- రాజధాని : కౌలాలంపూర్
- అధికారిక భాష : మలయ్
- కరెన్సీ : మలేషియా రింగిట్
- రాజు : పహాంగ్ అబ్దుల్లా
- ప్రధానమంత్రి : అన్వర్ ఇబ్రహీం
