"జీవితంలో ఏ రిస్కూ చేయక పోవడమే అతిపెద్ద రిస్కు చేయడంతో సమానం ". ఈ వాక్యం ప్రతీ ఎంటర్‌ప్రెన్యూర్ నోట ఏదొక సందర్భంలో విని ఉంటాం. మార్క్ జుకర్‌బర్గ్ నోట ఇంకా ఎక్కువ సార్లు విని వింటాం. జుకర్‌బర్గ్ జీవితంలో 2004 ఎప్పటికి గుర్తుండిపోయే ఏడాది. ఏ అంచనాలు లేని ఫేస్‌బుక్‌ డెవలప్మెంట్ కోసం ఏకంగా హార్వర్డ్ డిగ్రీని వద్దునుకున్నాడు.
అదే ఏడాది ఫేస్‌బుక్‌ రూపంలో అతిపెద్ద సోషల్ మీడియా ప్లాటుఫారంను ఆవిష్కరించాడు. మొదటి నిర్ణయం తీసుకుని ఉండకుంటే, ఫేస్‌బుక్‌ ఆవిష్కరణ జరిగి ఉండేది కాదు. 28 ఏళ్లకే వరల్డ్ యంగెస్ట్ బిలియనర్ అయ్యి ఉండేవాడు కూడా కాదు. సరైన సమయంలో సరైన రిస్క్ తీసుకున్నాడు కాబట్టే, ఈ హార్వర్డ్ డ్రాప్ ఔట్ స్టూడెంట్.. ఒక దశాబ్దపు యువతకి స్ఫూర్తిదాయకంగా నిలిచాడు.
మార్క్ జుకర్‌బర్గ్ బాల్యం
మార్క్ జుకర్‌బర్గ్, 14 మే 1984 లో న్యూయార్క్‌ నగరానికి 20 మైళ్ళ దూరంలోని వైట్ ప్లెయిన్స్‌లో జన్మించాడు. ఎడ్వర్డ్ మరియు కరెన్ దంపతుల నలుగురు పిల్లల సంతానంలో రెండవ వాడు మరియు ఏకైక మగ పిల్లవాడు. తల్లిదండ్రులు ఇద్దరూ వైద్యులుగా స్థిరపడ్డారు. తండ్రి ఎడ్వర్డ్, ఇంటి పక్కనే డెంటల్ ప్రాక్టీస్ చేసేవాడు. తల్లి మానసిక వైద్యరాలు. వీరిది ఏ చీకు-చింత లేని సగటు అమెరికన్ మధ్య తరగతి కుటుంబం.
మొదటి ఆవిష్కరణ
జుకర్‌బర్గ్ చిన్ననాటి నుండే చురుకైన వాడు. కొడుకు ఉత్సాహాన్ని తండ్రి ఎడ్వర్డ్ ఒక వైపు గమనిస్తూనే ఉన్నాడు. 8 ఏళ్ళ వయసులో తన ఆఫీసులో కంప్యూటర్ చూసి ఆకర్షితుడైనా కొడుకుకు కోసం, ఇంటెల్ 486 సిరీసుకు చెందిన క్వాంటెక్స్ 486 డిఎక్స్ మోడల్ పీసీని బహుమతిగా అందించాడు. పదేళ్ల వయస్సులో కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామింగ్ యందు ఆసక్తి కనబర్చుతున్న కొడుకు కోసం డేవిడ్ న్యూమాన్‌ను అనే ట్యూటరును నియమించాడు. తండ్రి అంచనా తప్పలేదు. సరిగ్గా ఇది జరిగిన రెండేళ్లకు తండ్రి దంత వైద్యశాల కోసం ఏకంగా జుక్ నెట్ అనే మెసేజింగ్ ప్రోగ్రామ్‌ను రూపొందించే స్థాయికి ఎదిగాడు.
పాఠశాల విద్య
జుకర్‌బర్గ్ న్యూ హాంప్‌షైర్‌లోని ఫిలిప్స్ ఎక్సెటర్ అకాడమీలో పాఠశాల విద్యను పూర్తిచేసాడు. కంప్యూటరుతో పాటుగా స్పోర్ట్స్ యందు కూడా ఆసక్తి ఉండేది. ఫిలిప్స్ ఎక్సెటర్ అకాడమీలో చదువుతున్న రోజుల్లో ఫెన్సింగ్ (కర్ర/కత్తి సాము) క్రీడ యందు పాఠశాల జట్టులో, కెప్టెన్ స్థాయికి ఎదిగాడు. ఆ తర్వాత కొత్త ప్రోగ్రామ్‌ల అభివృద్ధి చేయడంలో పడి దాన్ని పక్కన పెట్టేసాడు. సరదా కోసం కంప్యూటర్ గేమ్స్ రూపొందించి తన స్నేహితులతో ఆటలు ఆడేవాడు. ఇదే అకాడమీ నుండి క్లాసిక్‌లో డిప్లొమా పూర్తిచేసాడు. జుకర్‌బర్గ్'కు సంగీతంపైన, సాహిత్యం పైన కూడా అభిరుచి ఉండేది.
పాఠశాలలో చదువుకునే రోజుల్లో పండోర అనే సంగీత సాఫ్ట్‌వేర్ యొక్క ప్రారంభ వెర్షన్ సృష్టించాడు. ఈ సాఫ్ట్‌వేర్ కొనేందుకు AOL, మైక్రోసాఫ్ట్ సహా అనేక కంపెనీలు ఆసక్తిని వ్యక్తం చేయడంతో పాటుగా తమ సంస్థలలో జాబ్ ఆఫర్ చేసాయి. జుకర్‌బర్గ్ వాటన్నిటిని చిరునవ్వుతో తిరస్కరించాడు.
ఎక్సెటర్ అకాడమీ నుండి హార్వర్డ్ యూనివర్సిటీకి
జుకర్‌బర్గ్ 2002 లో ఎక్సెటర్ అకాడమీ నుండి డిప్లొమా పూర్తిచేశాక గ్రాడ్యుయేషన్ కోసం హార్వర్డ్ యూనివర్సిటీలో చేరాడు. హార్వర్డ్ వాతావరణం జుకర్‌బర్గ్ ఆలోచన పరిధిని పెంచింది. తన జీవితంలో గుర్తుండిపోయే రోజులు ఏమైనా ఉన్నాయి అంటే అవి హార్వర్డ్'లో గడిపిన రోజులు మాత్రమే అని యిప్పటికీ చెప్తూ ఉంటాడు. అలా అని హార్వర్డ్ రోజులన్నీ గొప్పవని కాదు. అక్కడ కొన్ని అపజయాలు కొన్ని అవమానాలు కూడా ఉన్నాయి. ఒకానొక సందర్భంలో హార్వర్డ్'ని వదిలేయాల్సి వచ్చింది.
ఫేస్‌మాష్‌ లొల్లి
జుకర్‌బర్గ్, హార్వర్డ్ యూనివర్సిటీలో సైకాలజీ & కంప్యూటర్ సైన్స్ కోర్సు చేసేందుకు చేరాడు. మొదటి ఏడాదిలో ఎంపిక చేసుకున్న కోర్సు ఆధారంగా విద్యార్థుల జాబితాను రూపొందించే "కోర్స్‌మ్యాచ్" అనే ప్రోగ్రామ్‌ను నిర్మించాడు. రెండవ ఏడాదిలో క్యాంపస్‌లోని ఇద్దరు విద్యార్థుల చిత్రాలను సరిపోల్చుతూ ఉత్తమ దానికి ఓటు వేచే ఫేస్‌మాష్‌ అప్లికేషన్ సృష్టించాడు. అది అనుకోని రీతిలో రాత్రికి రాత్రి వైరల్ అయ్యి యూనివర్సిటీ యాజమాన్యం బ్యాన్ చేసేవరకు వెళ్ళింది. విద్యార్థునిల అనుమతి లేకుండా వారి ఫోటోలు ఉపయోగించడంపై పెద్ద రచ్చ జరిగింది. ఫలితంగా యూనివర్సిటీ, విద్యార్థుల అందరికి జుకర్‌బర్గ్ ద్వారా క్షేమపణ చెప్పించింది.
ఇది జరిగిన కొన్ని రోజుల తర్వాత హార్వర్డ్ స్నేహితులైన దివ్య నరేంద్ర, మరియు కవలలు కామెరాన్ మరియు టైలర్ వింక్లెవోస్ లతో కలిసి హార్వర్డ్ కనెక్షన్ పేరుతో సోషల్ నెట్‌వర్కింగ్ సైట్ రూపొందించే పనిలో పడ్డారు. దీని ద్వారా సేకరించిన డేటా ఆధారంగా హార్వర్డ్ ఉన్నతవర్గాల కోసం డేటింగ్ సైట్‌ను రూపొందించే ప్రణాళిక చేసారు. ఈ ప్రాజెక్ట్ నిర్మాణ దశలో ఉన్న సందర్భంలోనే మార్కు మైండులో ఫేస్‌బుక్‌ ఆలోచన పురుడుపోచుకుంది. ఈ ఆలోచన తక్షణ అమలు కోసం మార్కు హార్వర్డ్ కనెక్షన్ ప్రాజెక్ట్ నుండి తప్పుకున్నాడు.
ఫేస్‌బుక్‌ ఆవిష్కరణ
హార్వర్డ్ కనెక్షన్ ప్రాజెక్ట్ నుండి తప్పుకున్నాక రూమ్ మేట్స్ డస్టిన్ మోస్కోవిట్జ్, క్రిస్ హ్యూస్ మరియు ఎడ్వర్డో సావెరిన్ లతో కలిసి ఫేస్‌బుక్‌ ఐడియా పై పనిచేయడం మొదలు పెట్టారు. 2004 లో www.thefacebook.com పేరుతో డొమైన్ రిజిస్టర్ చేశారు. యూజర్స్ తమ వ్యక్తిగత ప్రొఫైల్‌లను క్రియేట్ చేసుకునే సౌలభ్యంతో పాటుగా, ఫోటోలను అప్‌లోడ్ చేయడానికి మరియు ఇతర యూజర్లతో కమ్యూనికేట్ చేసేందుకు అవకాశం ఉండే విధంగా ఫేస్‌బుక్‌ నిర్మాణం పూర్తిచేశారు.
అదే ఏడాది 4 ఫిబ్రవరి 2004 న హార్వర్డ్ వసతి గది నుండే ఫేస్‌బుక్‌ ఆవిష్కరించారు. ఊహించినట్లే ఫేస్‌బుక్‌ ఆలోచన విజయవంతమైంది. ఊహించని రీతిలో ఫేస్‌బుక్‌ యూజర్ల సంఖ్యా పెరగడం ప్రారంభమైంది. ఫేస్‌బుక్‌ భవిష్యత్ పై జుకర్‌బర్గ్'కు పూర్తి అంచనా కుదిరింది. తక్షణమే హార్వర్డ్ వదిలి కాలిఫోర్నియాలోని పాలో ఆల్టోకు మకాం మార్చాడు. 2004 చివరి నాటికీ ఫేస్‌బుక్‌ యూజర్ల సంఖ్యా అక్షరాలా 1 మిలియన్ మార్కుకు చేరుకుంది.
తిరుగులేని వ్యాపార ప్రణాళిక
ఫేస్‌బుక్‌ ఆవిష్కరణకు నెల రోజుల ముందు, గూగుల్ సంస్థ నుండి ఆర్కుట్ సోషల్ మీడియా సైట్ మార్కెట్లోకి విడుదలయి పెద్ద విజయం సాధించింది. దీని సక్సెస్ చూసిన ఇతర పోటీ సంస్థల కన్ను ఫేస్‌బుక్‌ పై పడింది. ఇదే సమయంలో ఫేస్‌బుక్‌'ను మరో స్థాయికి చేర్చేందుకు మార్కుకు నిధుల కొరత అడ్డొచ్చింది. దీనితో ఇన్వెస్టర్ల కోసం వేట మొదలు పెట్టాడు. లక్కీగా 2005 లో వెంచర్ క్యాపిటల్ సంస్థ యాక్సెల్ పార్ట్‌నర్స్ నుండి భారీ ప్రోత్సాహాన్ని పొందింది. యాక్సెల్ ఏకంగా 12.7 మిలియన్ల డాల్లర్లను మార్కు సంస్థలో పెట్టుబడి పెట్టింది.
ఈ ప్రోత్సాహంతో ఫేస్‌బుక్‌'ను ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న కాలేజీలు, యూనివర్సిటీలకు చేరువ అయ్యేలా ప్రణాళిక రచించాడు. 2005 చివరి నాటికీ ఫేస్‌బుక్‌ యూజర్ల సంఖ్య 5.5 మిలియన్లకు చేరువయ్యింది. దీనితో మార్కు ఇప్పుడు ఆధాయ వనురులను వెతికే పనిలో పడ్డాడు. ఫేస్‌బుక్‌ యూజర్ల సంఖ్యను చూపించి ప్రకటన సంస్థలను ఆకర్షించాడు. మరో వైపు మైక్రోసాఫ్ట్, యాహూ, MTV నెట్వర్క్ వంటి బడా సంస్థలు ఫేస్‌బుక్‌'ను దక్కించేందుకు అన్ని ప్రయత్నాలు చేసాయి. వీటన్నిటిని జుకర్‌బర్గ్ చిరునవ్వుతో తిరస్కరించి, ఫేస్‌బుక్‌ విస్తరించడంపై దృష్టి సారించాడు. బయటి డెవలపర్‌లకు తన సంస్థలో చోటు కల్పించి ఫేస్‌బుక్‌'కు అదనపు మెరుగులు దిద్దాడు. ఆ తర్వాత మార్కు వెనక్కి తిరిగి చూసుకునే అవకాశం రాలేదు. ఫేస్‌బుక్‌ సోషల్ మీడియా వేదికల రారాజుగా సక్సెస్ అయ్యింది.
ఫేస్‌బుక్‌ సక్సెస్ ప్రేరణగా, తర్వాత కాలంలో కొన్ని వందల సంఖ్యలో సోషల్ మీడియా సంస్థలు పుట్టుకొచ్చాయి. ఇదే సమయంలో ఆర్కుట్, గూగుల్+ వంటి వేదికలు మూసుకోవాల్సి వచ్చింది. ఎన్ని వచ్చినా, ఎన్ని పోయినా, ఎన్ని ఆరోపణలు వచ్చినా, ఎన్ని విమర్శలు వెలువెత్తిన.. సోషల్ మీడియా వేదికల్లో ఇప్పటికీ ఫేస్‌బుక్‌ అగ్రగామిగా వర్థిల్లుతుంది. 2010 లో జుకర్‌బర్గ్'ను టైమ్ మ్యాగజైన్ 'పర్సన్ ఆఫ్ ది ఇయర్' గా కీర్తించింది. ఇదే ఏడాది మార్క్ జీవితం ఆధారంగా నిర్మించిన "ది సోషల్ నెట్వర్క్" చిత్రం వెండితెరపై కాసుల వర్షం కురిపించింది. ఏకంగా 2 అకాడమీ అవార్డులతో పాటుగా 50 కి పైగా ఇతర అవార్డులు సొంతం చేసుకుంది.
అతిపెద్ద ఇంటర్నెట్ ఐపిఓ
2012 లో ఫేస్‌బుక్‌ షేర్ మార్కెట్లోకి అడుగుపెట్టింది. ప్రారంభ ఐపీఓ లో ఏకంగా 16 బిలియన్ డాల్లర్ల సంపదను సేకరించింది. ఇది అతిపెద్ద ఇంటర్నెట్ ఐపిఓగా చరిత్రకు ఎక్కింది. 2013 నాటికీ ఫేస్‌బుక్‌ ఫార్చ్యూన్ 500 కంపెనీల జాబితాలో చోటు సంపాదించుకుంది. 28 ఏళ్ళ మార్క్ జుకర్‌బర్గ్, యాంగెస్ట్ సీఈఓ గా చరిత్ర సృష్టించాడు. 2019 లో, ఫోర్బ్స్ ప్రపంచ 'బిలియనీర్స్' జాబితాలో జుకర్‌బర్గ్ 8 వ స్థానంలో నిలిచాడు. ఇది అక్షరాలా ఫేస్‌బుక్‌ విజయం..కాదు జుకర్‌బర్గ్ విజయం.
